ÖZEL EĞİTİMDE OKUMA YAZMA ÖĞRETİMİ - Ed; Hasan Avcıoğlu

 

 

---

 

Günümüz toplumlarında okuma ve yazma becerisi, yaşamın devam etmesi için kazanılması gereken oldukça önemli bir beceridir. Öğrenme çevresi içinde zayıf okuma becerileri yüzünden yetersiz kalan normal gelişim gösteren öğrenciler sınıf içerisinde çeşitli davranışsal problemler geliştirmektedirler. Aynı durum özel eğitime gereksinim duyan öğrenciler için de geçerli olabilmektedir. Gerekli önlemler alınmadığında bu öğrenciler önemli sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Öğrencilerin okuma ve yazma becerilerinin gelişimini etkileyen pek çok değişken bulunmaktadır. Bu değişkenlerin başında; okullarda uygulanan okuma programları ve programlarda kullanılan yöntem ve tekniklerin öğrencilerin öğrenme ve gelişim özelliklerine uygun olmayışı gelmektedir. Bu sorunun üstesinden gelmek için öncelikli olarak; öğrencinin düzeyine uygun okuma yazma programlarının hazırlanması ve uygun yöntem ve tekniklerin seçilmesi gerekmektedir. Türkiye de genel eğitim ve özel eğitim programlarında temel okuma yazma öğretiminde çoğunlukla izlenen yöntemin ses temelli cümle yöntemi olduğu bilinmektedir. Bu yöntem, okuma yazma öğretiminde birçok önemli avantaja sahip olmasına karşın, her zaman özel gereksinimi olan öğrencinin öğrenme ve gelişim özelliklerine karşılık gelmeyebilir. Bu yüzden okuma yazma becerilerinin kazandırılmasında sadece bu yönteme bağlı kalınmaması gerektiği önerilmektedir. Özel eğitime gereksinim duyan öğrenciye yönelik okuma yazma becerilerinin kazandırılmasına yönelik program hazırlarken ve buna uygun yöntem seçerken tek bir yönteme bağlı kalınmaması, öğrenciye uygun yöntemin seçilmesi önemlidir. Bu kitapta; öğrencilere okuma yazma becerilerinin kazandırılmasında uygulanabilecek sentez yöntemler (harf yöntemi, ses yöntemi ve hece yöntemi), analiz yöntemler (sözcük yöntemi, cümle yöntemi, öykü yöntemi ve işlevsel okuma) ve karma yöntemler (harf-fonetik yöntem, fonetik-hece yöntemi, cümle-harf yöntemi ve sözcük-hikaye-cümle yöntemi) gibi farklı yöntemlere yer verilmiştir. Her bir yönteme ilişkin teorik bilgi yanında, doğrudan öğretim yöntemi temel alınarak örnek ders planlarına da yer verilmiştir. Sözü edilen yöntem ve tekniklerden öğrenciye uygun olan herhangi bir yöntem temel alınarak oluşturulacak olan öğretim programında yine öğrenci, ortam, içerik vb. gibi özellikler göz önüne alınarak uygun öğretim yöntemi tercihinde de bulunulabilir. Bu kitapta doğrudan öğretim yöntemi temel alınarak örnek ders palanları oluşturulmuştur. Sözü edilen bu özellikler göz önüne alınarak kitapta verilen örnek planlar uygulanarak veya farklı öğretim yöntemi doğrultusunda yeniden geliştirilerek temel okuma yazma becerilerinin kazandırılması gerçekleştirilebilir. 

 

"Okuma yazma öğretimi” adlı bu kitap; esas olarak Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümlerinde "Özel Eğitimde Okuma-Yazma” adlı derste kaynak kitap olarak kullanılmak amacıyla yazılmasına rağmen Sınıf Öğretmenliği Programlarında "İlkokuma ve Yazma Öğretimi” adlı derste de kaynak kitap olarak kullanılabilir. Bunun yanında alanda çalışan özel eğitim ve genel eğitim öğretmenleri de bu kaynak kitaptan yararlanarak öğrencilere temel okuma yazma becerilerini kazandırabilirler. Bu kitapta altı bölüm altında sırasıyla; ilk okuma yazmanın tarihsel gelişimi, ilk okuma yazma öğretiminin temelleri, ilk okuma yazma öğretiminde kullanılan materyal ve oyunların neler olduğu, ilk okuma yazma öğretim uygulamaları, ilk okuma yazma öğretiminde ölçme ve değerlendirmenin nasıl yapılacağı, ilk okuma yazma öğretiminde ailenin rolünün neler olabileceği ve kaynaştırma ortamında okuma-yazma için yapılabilecek uyarlamaların neler olabileceği konularına yer verilmiştir.